Generaal Koos De La Rey

Inhoud

Lewens Biografie

Bronne

Kontak Informasie

Gemaak met

Biografie van lewe:

DIE LEEU VAN DIE WES TRANSVAAL,

GENERAAL JACOBUS HERCULES DE lA REY

1847-1914

Aangesien my familie van vader en moederskant van die Wes Transvaal afkom, wil ek graag meer vertel van die leeu van Wes Transvaal Genl. J h de la Rey.

Hy is op 22 Oktober 1847 op die plaas Doornfontein in die distrik Winburg in die Oranje Vrystaat gebore. ñ Jaar later verhuis hulle na die ZAR. Hy het nie formele onderwys ontvang nie en is tuis onderrig. In 1896 is hy getroud met Jacoba Elizabeth Greeff wie se vader die stigter van die dorp Lichtenburg was. De la Rey was n suksesvolle boer op die plaas Elandsfontein net buite Lichtenburg. As transportryer het hy die land en sy mense goed leer ken wat van onskatbare waarde sou wees in die Anglo-Boereoorlog. Vroeg in sy lewe het De la Rey homself geopenbaar as n militêre leier en is in 1885 as kommandant van Lichtenburg gekies en in 1893 tot lid van die eerste Volksraad. Hy was kalm en regverdig, maar beslis, en het altyd in die regeringsake na die belange van die volk omgesien.

HOUDING TEENOOR DIE UITLANDERS

Hy het ñ gematigde houding aangeneem teenoor die Uitlanders wat die ZAR binne gestroom het het na die ontdekking van goud in 1896."Stemreg moet verleen word aan die Uitlanders wat dit werklik verdien, mits die onafhanklikheid van die ZAR nie in gevaar gestel word nie."

HOUDING TEENOOR SWARTES

Hy was Kommissaris vir swartmense in die westelike deel van ZAR. Hy het ñ goeie kennis gehad van die swartes. Dit het hom gehelp om die swartes in sy gebied te kalmeer tydens die Oorlog.

GENL. DE LA REY EN DIE ANGLO-BOERE OORLOG

Hy het tot op die laaste oomblike die dreigende oorlog probeer afweer.Op 11 Oktober 1899 het die twee Republieke, die Vrystaat en die ZAR oorlog verklaar teen Brittanje. De la Rey is voor sy vertrek na die westelike front deur Genl. Piet Joubert as veggeneraal aangestel. Hy het hom van die begin af geopenbaar as ñ meester van strategie en taktiek.

Op 13 Oktober het hy by die Kraaipanstasie naby Mafeking, as aanvoerder vir die eerste geveg van die oorlog ñ groot oorwinning vir die Boere behaal. Ook die slag van Magersfontein is gewen deur die boere te danke aan De la Rey se strategie. Die boere se strategie was om die vyand in te wag op die rantjies agter klipkranse. De la Rey se strategie was dat loopgrawe gegrawe moes word. Dit het die het die Boere laat wen by die slag van Magersfontein. Die Britte het onder leiding van Lord Methuen 22 offisiere en 188 manskappe verloor, 47 offisiere en 691 manskappe was gewond of gevange geneem. Aan die boere se kant was daar 88 dood en 188 gewond. De la Rey se loopgrawe het bewys gelewer van sy goeie militêre insig.

GUERILLA OORLOGSVOERING

ñ Nuwe tipe oorlogvoering nl: guerilla oorlogvoering ( beweeglike oorlogvoering) het begin. De la Rey in Wes-Transvaal en Genl. De Wet in die Vrystaat het wêreldberoemd geword vanweë hulle taktiek om afgesonderde Britse afdelings aan te val, baie skade aan te rug, en dan weer vinnig pad te gee. Hiermee het De la Rey verskeie oorwinnings behaal by onder andere Silkaatsnek. Methuen het vergeefs om die Leeu van die Wes-Transvaal, soos De la Rey bekend geword het, vas te keer.

MEV DE LA REY

Mev De la Rey het geweier om na ñ konsentrasiekamp te gaan. Sy het Lord Methuen, Britse bevelvoerder ontwyk. Klere is gelap en gestop tot dit nie meer kon nie. Mevrou De la Rey het volgens Mevrou Joubert (eggenote van Genl Joubert) gesê: “As n broek geheel afgedra is, is dit met vel gestop”. Dit is dan gepantserde klere genoem.

DIE SLAG VAN TWEEBOS

Op 7 Maart 1902 het De la Rey by Tweebos die kroon op sy prestasies gespan. Twee Britse afdelings onderleiding van Methuen en Grenfell, wat geen kontak met mekaar gehad het nie, het De la Rey se mag aangeval, maar sonder sukses. Te danke aan die slim taktiek en persoonlike leiding van De la Rey en genl Kemp, het die boere gewen.Methuen het n ernstige beenwond gekry en in De la Rey se hande geval. Hy is baie goed versorg en baie hoflik behandel. Na n paar dae is hy vrygelaat om beter mediese behandeling te ontvang. Daar het n lewenslange vriendskap tussen hulle ontstaan wat die buitewêreld verbaas het. Net hierna is die vrede van Vereniging geteken waar De la Rey ñ mede ondertekenaar was.

In 1911 was hy een van die stigters van die Suid-Afrikaanse Nasionale Party. Met die uitbreek van die Eerste Wêreldoorlog in 1914, het De la Rey skerp verskil met sy leier en die eerste minister. Genl. Botha wou aan die oorlog deel neem, maar De la Rey wou nie. Hulle kon hulle vrede terug wen deur nie deel te neem aan die oorlog, het De la Rey geredeneer.

Genl de la Rey en Siener van Rensburg

Genl De la Rey se dood was die gevolg van n einaardige sameloop van omstandighede. Naby Lichtenburg het n man gewoon met die reputasie van n siener.Hy was Niklaas van Rensburg (Siener van Rensburg), wat bekend was vanweë die gesigte wat hy glo gesien het. Hy het gewoonlik belangrike gebeurtenisse voorspel. In die Tweede Vryheidsoorlog het hy ñ groot invloed op De la Rey gehad. Die ou generaal het waarde aan sy gesigte geheg. In die onrustige dae van Augustus en September het hy n gesig gesien van twee groot bulle, n rooie en n gryse wat veg. Die rooie is vertrap deur die gryse. Duitsland het teen Brittanje, wat voorgestel is deur die rooi bul, geveg. Die profeet het ook die getal 15 gesien met ñ ontblote hoof waaruit bloed gedrup het. Hy het De la Rey met n ontblote hoof gesien huis toe kom met n bossie blomme. Dit is vertolk as die toneel met die herstel van die republiek en die triomfantlike terugkeer van De la Rey op die vyftiende van die maand (September).

De la Rey het ernstig gedink aan n militêre opstand en sy vriend Beyers oorreed. n Paar ander offisiere het ook besluit om die opstand te ondersteun. Intussen het die regering alles voor berei om Suidwes-Afrika in te val. Die opstand is beplan vir 15 September. De la Rey en Beyers sou dan reis na Potchefstroom waar Genl. Kemp die opstand dan sou begin.

Op 15 September bedank Beyers en vertrek die middag saam met De la Rey na Potchefstroom. Op pad deur Johannesburg moes hulle deur verskeie polisiebeheerpunte gaan. Die polisie was egter net opsoek na ñ bende onderleiding van William Volschenk. Hulle (De la Rey) het gedink dat die owerheid wou hulle stop en het dus die bestuurder beveel om deur te ry sonder om te stop. Toe die motor by Langlaagte nie wou stil hou nie, is daar op die motor geskiet en De la Rey is dodelik in die rug getref. Die opstand het toe nie plaas gevind nie, want slegs De la Rey het die gesag gehad om die Transvalers te oorreed om aan die opstand deel te neem.

Duisende mense het sy begrafnis bygewoon op Lichtenburg, Van Rensburg se voorspelling het toe waar geword Die rytuig met blomme was daar en De la Rey het met n ontblote hoof op sy draagbaar gelê. Die groot skare was bewoë en baie het die Regering die skuld gegee vir De la Rey se dood. Hoewel die beplande opstand doodgeloop het, het ander gebeurtenisse tog eindelik dieselfde resultaat gehad. Die dood van De la Rey het wydverspreide onrus tot gevolg gehad.

Genl De Wet het na De la Rey verwys as:

"een van die dapperstes van die dapperes, een

van die getroustes van die getroues."

Bronne:

Naam: Skrywer:

A Few Months with the Boers.	Sophia Ezedinova
To the bitter end	Emanoel Lee
Penkoppe van die Tweede Vryheidsoorlog	Pets Marais
Illustrated History of South Afrifca	Readers Digest